In de Handleiding van de Hetero-Anamnestische persoonlijkheidsvragenlijst versie 2.0 worden de psychometrische gegevens van de HAP uitgebreid beschreven.
De inhoudschalen van de HAP zijn onderworpen aan de eisen van de Rasch-analyse. De interne consistentie is goed (gemiddelde alpha=. 70), zeker gezien het beperkte aantal items van de schalen (gemiddelde AIC=.39). De interbeoordelaarsbetrouwbaarheid is redelijk (ICC gemiddeld=.65), maar er vindt correctie plaats van de uitkomsten op basis van de Beoordelingstendens en Instemmingstendens, hetgeen de betrouwbaarheid aanzienlijk verbetert.
De factorstructuur van de HAP is stabiel in diverse doelgroepen. Er worden drie hogere orde factoren gevonden in alle populaties, te weten: Factor I internaliserend / neurotisch; Factor II compulsief en Factor III externaliserend / antagonistisch.
De concurrente validiteit is onderzocht met de Quick Big five (informanten), NEO-PI (zelfbeoordeling) en PACL-D (zelfbeoordeling en informanten) en was naar tevredenheid.
De concurrente validiteit van de HAP-t werd onderzocht in een groep Licht verstandelijk beperkten met de Temperamentsschaal voor zwakzinnigen (TVZ) en bleek goed.
Op meerdere inhoudschalen werden sekseverschillen gevonden. Leeftijdsverschillen waren beperkter, maar wel aanwezig. Er werd geen verband met opleidingsniveau vastgesteld. In onderzoek met de HAP-t bleek er maar een beperkte relatie met intelligentie te bestaan binnen de groep cliënten met IQ van 50 t/m 85. Anderzijds waren de HAP-scores in deze groep wel hoger dan bij cliënten met normale intelligentie in de basis GGZ.
Tussen drie populaties ouderen (niet-cliënten, cliënten Basis GGZ en cliënten Specialistische GGZ) werden verschillen gevonden. Dit ondersteunt de criteriumvaliditeit. De criteriumvaliditeit werd verder bevestigd door onderzoek van verbanden tussen hoge uitslagen op de schalen van de HAP en As I problematiek gedurende de levensloop.
De predictieve validiteit werd onderzocht door samenhang van de HAP met actuele psychische klachten, zoals gemeten met de SCL-90 vast te stellen. Er bleken zwakke positieve correlaties te bestaan die theoretisch goed verklaard konden worden.
Tot slot werd de predictieve validiteit onderzocht door na te gaan of de HAP samenhing met gedragskenmerken van psychogeriatrische verpleeghuisbewoners die nog niet het laatste stadium van de dementie verkeerden. Er werden diverse verbanden gevonden in twee onderzoeken met verschillende meetinstrumenten. Hoewel de correlaties over het algemeen zwak zijn, zijn ze wel zo talrijk en consistent dat ze de predictieve validiteit van de HAP ondersteunen.
De eerste versie van de HAP kreeg van de Commissie Testaangelegenheden (COTAN) van het NIP de volgende beoordeling:
Versie 2.0 wordt binnenkort voorgelegd aan de Commissie Testaangelegenheden van het NIP.
Literatuur
Barendse, H., Thissen, A., Rossi, G., Oei, T., & Van, A. (2013). Psychometric properties of an informant personality questionnaire (the hap) in a sample of older adults in the netherlands and belgium. Aging and Mental Health, 17(5), 623-629. doi:10.1080/13607863.2012.756458
Barendse, H., Thissen, A., Rossi, G., Oei, T., & Van, A. (2013). De psychometrische eigenschappen van de hetero-anamnestische persoonlijkheidsvragenlijst (hap) bij ouderen in de ggz en het verpleeghuis. Gz-psychologie Vol.5 (2013) Nr.8 P.17-25. (2013).
Barendse, H., Rossi, G., & Van, A. (2014). Personality disorders in older adults: Expert opinion as a first step toward evaluating the criterion validity of an informant questionnaire (hap). International Psychogeriatrics, 26(1), 173-174. doi:10.1017/S1041610213001312
Heijnen-Kohl, S., Kok, R., Wilting, R., Rossi, G., & Van, A. (2017). Screening of autism spectrum disorders in geriatric psychiatry. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(9), 2679-2689. doi:10.1007/s10803-017-3185-2
Thissen, A., Ekkerink, J., Mahler, M., Kuin, Y., Wetzels, R., & Gerritsen, D. (2010). Boos, bedreigd of impulsief? een onderzoek naar premorbide persoonlijkheid en agressie bij psychogeriatrische verpleeghuisbewoners. Tijdschrift Voor Gerontologie En Geriatrie, 41(3), 116-125. doi:10.1007/BF03096193
Thissen, A.J.C. & Barendse, H.P.J. (2019). Handleiding van de Hetero-Anamnestische Persoonlijkheidsvragenlijst. HAP en HAP-t. Versie 2.0. HAP Uitgeverij Nijmegen.